Festiwal Filmu Niemego – EKSPRESJA
2 grudnia rusza 22. Festiwal Filmu Niemego – odbywający się od 1996 roku przegląd filmów sprzed epoki dźwięku, prezentowanych z towarzyszeniem muzyki na żywo. Motywem przewodnim tegorocznej edycji jest EKSPRESJA. W programie klasyka (m.in. Gabinet doktora Caligari, czy Męczeństwo Joanny d’Arc) i mniej znane tytuły (m.in. włoska Assunta Spina). Na festiwalowej scenie wystąpi między innymi duet Hania Rani & Dobrawa Czocher oraz znakomita wiolonczelistka, Resina. Wydarzenie, organizowane przez Fundację Dla Kina oraz Kino Pod Baranami, potrwa do 5 grudnia.
Idea tegorocznego Festiwalu narodziła się w środku lockdownu, w czasach trwającej izolacji i zakrytych maskami twarzy. U źródeł tego pomysłu stało pragnienie powrotu do swobodnego wyrażania się i bezpośredniej komunikacji. Filmy nieme charakteryzują się większą ekspresją niż współczesne produkcje, a dopełnieniem przekazu jest wykonywana na żywo podczas projekcji muzyka o bardzo silnym ładunku emocjonalnym.
Choć minimalistyczny, ale wzbudzający emocje będzie muzyczny akompaniament duetu Hania Rani & Dobrawa Czocher – artystek, które niedawno dołączyły do prestiżowej wytwórni Deutsche Grammophon. Poruszać będą również przejmujące kompozycje na wiolonczelę Resiny czy fortepianowe wariacje Mateusza Pałki. Zaskoczą nieoczywiste brzmienia kwartetu syryjskiego kompozytora, Wassima Ibrahima i muzyczne inspiracje zespołu pod wodzą multiinstrumentalisty, Macieja Trifonidisa. Pobudzą elektroniczne dźwięki duetu Sarapata i DJ-a Kixnare, a w ambientowy nastrój wprowadzi tandem Eta Hox i Pruski.
Jednym z najbardziej znanych nurtów kina niemego był ekspresjonizm niemiecki, który ma ekspresję wpisaną w swoją nazwę. Na Festiwalu zostanie zaprezentowane flagowe dzieło tego nurtu, czyli Gabinet doktora Caligari z Wernerem Kraussem i Conradem Veidtem w rolach głównych. To jeden z najbardziej rozpoznawalnych filmów tamtych czasów, uznawany także za prekursora współczesnego kina grozy. Nierealistyczne, karykaturalne dekoracje i postacie sprawiają, że przedstawiony świat jawi się jako sztuczny i groteskowy.
Conrada Veidta i Wernera Kraussa będzie można również zobaczyć w filmie Opium, pełnym dziwacznych, psychodelicznych wizji i halucynacji. Zrealizowana po I wojnie światowej produkcja miała być odskocznią od powojennych traum i trosk. Polskie nawiązania do ekspresjonizmu są zauważalne w odważnym formalnie i świetnym wizualnie filmie Henryka Szaro Mocny człowiek.
Filmy nieme pełne są czasem nadmiernie ekspresyjnej gry aktorskiej również dlatego, że oddziałują głównie obrazem, mając do pomocy tylko nieliczne plansze z napisami. Tymczasem niemiecki film Cienie całkowicie pozbawiony jest plansz z napisami, a kluczową rolę w tym świetnie sfotografowanym przez Fritza Arno Wagnera dziele odgrywają tytułowe cienie.
Męczeństwo Joanny d’Arc to film, który buduje intymną wręcz więź z widzem poprzez zastosowanie zbliżeń – twarzy i oczu głównej bohaterki, granej przez Renee Falconetti. To właśnie tą filmową rolą aktorka zapisała się w historii kina. Jej pełna ekspresji twarz, która wyraża tak wiele, spogląda na widzów z festiwalowego plakatu.
Wyraziste aktorki będzie można również zobaczyć w filmach: Kobieta znikąd francuskiegoimpresjonisty, Louisa Delluca, z Ève Francis w roli głównej, oraz Assunta Spina z piękną rolą włoskiej diwy, Franceski Bertini, która była również współreżyserką tego obrazu.
Program filmowy dopełnia rzadko pokazywany obraz Fritza Langa, czołowego twórcy ekspresjonizmu niemieckiego, Kobieta na Księżycu. Ta opowieść o podbojach kosmosu – jeden pierwszych filmów science fiction w historii – była ostatnim niemym dziełem reżysera.
Wśród wydarzeń towarzyszących Festiwalowi są warsztaty twórcze dla dorosłych – Ekspresja na szkle; pokaz bajek i zabawy dla dzieci – Baranki w niemym kinie oraz sobotni wieczór w klubie Betelu, gdzie do darmowego pokazu filmu Alicja w Krainie Czarów zagra DJ-ka Virtual Geisha.
PROGRAM:
Wszystkie wydarzenia odbywają się w Kinie Pod Baranami, chyba że zaznaczono inaczej.
czwartek, 2 grudnia
19.00 POKAZ INAUGURACYJNY
KOBIETA NA KSIĘŻYCU | WOMAN IN THE MOON | FRAU IM MOND
(Fritz Lang) DE 1929, 170′
MUZEUM SZTUKI I TECHNIKI JAPOŃSKIEJ MANGGHA (ul. M. Konopnickiej 26)
muzyka na żywo: SARAPATA & Marcela Rybska
partner pokazu: Goethe-Institut w Krakowie
piątek, 3 grudnia
20.00 KOBIETA ZNIKĄD | THE WOMAN FROM NOWHERE | LA FEMME DE NULLE PART
(Louis Delluc) FR 1922, 68’
KINO KIJÓW (Al. Zygmunta Krasińskiego 34)
muzyka na żywo: Hania Rani & Dobrawa Czocher
współorganizator pokazu: Krakowskie Biuro Festiwalowe
partner pokazu: Instytut Francuski w Polsce
sobota, 4 grudnia
15.00 GABINET DOKTORA CALIGARI | THE CABINET OF DR. CALIGARI | DAS CABINET DES DR. CALIGARI
(Robert Wiene) DE 1920, 71’
muzyka na żywo: Wassim Ibrahim/Kamil Kruk/Ethan Smith/Szymon Madej
partner pokazu: Goethe-Institut w Krakowie
18.00 MOCNY CZŁOWIEK | A STRONG MAN
(Henryk Szaro) PL 1929, 88′
zarejestrowana muzyka: Kixnare
partner pokazu: Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny
20.30 MĘCZEŃSTWO JOANNY D’ARC | THE PASSION OF JOAN OF ARC | LA PASSION DE JEANNE D’ARC
(Carl Theodor Dreyer) FR 1928, 81′
MUZEUM SZTUKI I TECHNIKI JAPOŃSKIEJ MANGGHA (ul. M. Konopnickiej 26)
muzyka na żywo: Resina & Mateusz Rychlicki
partner pokazu: Instytut Francuski w Polsce
23.00 AFTERPARTY W KLUBIE BETEL (pl. Szczepański 3)
ALICJA W KRAINIE CZARÓW | ALICE IN WONDERLAND
(W.W. Young) USA 1915, 42′muzyka na żywo: Virtual Geisha
niedziela, 5 grudnia
11.00 BARANKI W NIEMYM KINIE
Pokaz filmu niemego z muzyką na żywo i warsztaty dla dzieci.
13.00 EKSPRESJA NA SZKLE – WARSZTATY DLA DOROSŁYCH
DZIKIE WINO WINE BAR (Rynek Główny 27)
15.00 ASSUNTA SPINA | ASSUNTA SPINA
(Francesca Bertini, Gustavo Serena) IT 1915, 61′
muzyka na żywo: Mateusz Pałka
partner pokazu: Fondazione Cineteca di Bologna
17.15 OPIUM | OPIUM
(Robert Reinert) DE 1919, 92′
muzyka na żywo: Maciej Trifonidis / Alex Roth / Miłosz Skwirut
partner pokazu: Goethe-Institut w Krakowie
20.00 CIENIE | WARNING SHADOWS | SCHATTEN – EINE NÄCHTLICHE HALLUZINATION
(Arthur Robison) DE 1923, 85′
muzyka na żywo: Eta Hox & Pruski
partner pokazu: Goethe-Institut w Krakowie
Filmy prezentowane z polskimi i angielskimi napisami.
